Skala trudności na via ferratach — czym jest i jak należy się do niej odnieść?
Same via ferraty, podobnie jak drogi wspinaczkowe, posiadają różne stopnie trudności. Zanim ruszymy na via ferratę, musimy dokładnie przeczytać jej opis, by dowiedzieć się, czego można się spodziewać. Skala, w jakiej opisana jest via ferrata, nie odda pełnego charakteru drogi, dlatego trzeba zwrócić uwagę na pozostałe aspekty:
- Czas przejścia via ferraty
- Wysokość i długość via ferraty
- Czy są trudności wspinaczkowe i jeśli tak, to ile ich jest (czy to jest jedno miejsce, czy ciąg trudności)
- Czy są fragmenty wymagające użycia siły
- Jak jest ubezpieczona via ferrata
- Czy można się wycofać
- Jakość i kruchość skały
Jak zaplanować wyjście na via ferratę?
Planując przejście via ferratą, zawsze trzeba wziąć pod uwagę wszystkie wymienione wyżej aspekty. Poziom trudności dostosować należy do możliwości zarówno swoich, jak i innych uczestników wycieczki. Dzięki temu zadbamy o swoje bezpieczeństwo i będziemy mogli czerpać garściami z przejścia żelaznej drogi. Warto zapoznać się z przebiegiem szlaku, zobaczyć gdzie znajdują się najbardziej wymagające fragmenty, a także gdzie możliwy jest odpoczynek. Dobrze jest także wiedzieć, czy z danej via ferraty można się wycofać, czy jest ona jednokierunkowa. Bardzo pomocny przy planowaniu jest schemat via ferraty, czyli topo, które znajdziesz zarówno we wpisach na naszym blogu, jak i w autorskich przewodnikach po via ferratach:
Dodatkowo w przygotowanych przez nas opisach via ferrat znajdziesz graficzne przedstawienie ogólnych informacji o ferracie oraz nasze subiektywne odczucia. Te zobrazowaliśmy siedmioma ikonami, które informują np. o tym jakie doświadczenie jest potrzebne, aby przejść ferratę, o ilości zabezpieczeń czy urodzie i walorach krajobrazowych ferraty. Wszystkie nasze odczucia są zaprezentowane w skali od 1 do 6.
O czym jeszcze trzeba pamiętać? Wyjście na via ferratę to nie tylko przejście ubezpieczonego odcinka, ale również przejście szlaku, którym najpierw dotrzemy do początku via ferraty, a po jej przejściu wrócimy na parking. Często odcinki te są długie, szlak jest stromy i bywa, że już samo podejście da niezły wycisk. Dobrym przykładem jest ferrata Teufelsbadstubensteig – Czarcia Łaźnia w Masywie górskim Rax. Dlatego ważne jest, aby wybierając się na via ferratę mieć dobrą kondycję fizyczną. Poza wszelkimi trudnościami, które spotkasz na via ferratach, pamiętaj, aby sprawdzić prognozę pogody i w razie zapowiadanych opadów lub burzy przełożyć wyjście na inny dzień.
Jeśli nie masz pewności, czy Twoje umiejętności, aby wybrać się na via ferraty, są wystarczające, możesz skorzystać z kursów lub wyjazdów, które organizujemy w Akademii Wspinania climb2change. W szczególności polecamy wyjazd na ferraty nad jezioro Garda przeznaczony dla osób początkujących lub kurs asekuracja i autoratownictwo na via ferratach, na którym pod okiem instruktora podszkolisz swoje umiejętności. Dużą dawkę wiedzy znajdziesz także w naszym autorskim poradniku o via ferratach: Via ferraty. Spacer na wysokości. Praktyczny poradnik dla każdego.
Rodzaje skali trudności na via ferratach
Obecnie nie ma ujednoliconej międzynarodowej skali. Różne towarzystwa górskie w różnych państwach określiły różne skale, a co za tym idzie różne systemy ocen trudności. Również autorzy przewodników po via ferratach uzupełniają skalę trudności o swoje odczucia związane z przejściem danej drogi. Każda via ferrata wiedzie bowiem innym terenem, ma inną długość czy inny czas podejścia i zejścia oraz wymaga różnej kondycji psychofizycznej. Wszystkie te czynniki wpływają na ocenę trudności całej wycieczki.
Skala trudności na via ferratach zwykle odnosi się do ogólnych wymagań technicznych i wskazuje najtrudniejsze pasaże, jakie będziemy mieć do pokonania. Czyli jeśli via ferrata ma jakąś wycenę, oznacza to, że w najtrudniejszym miejscu możemy spodziewać się trudności na danym poziomie technicznym. W pozostałej części ferraty będą one na niższym poziomie. Można to wyczytać z rysunków technicznych i schematów via ferrat. Pozostałe kryteria, długość, ekspozycja czy kondycja, nie pozostają jednak bez znaczenia i również wpływają na całościową ocenę trudności danej drogi.
Najpopularniejsze skale trudności żelaznych dróg
- Skala włoska,
- skala niemiecka według Eugena Hülsera,
- skala francuska,
- skala austriacka według uKrta Schalla.
Włoska skala trudności via ferrat
Włoski Klub Alpejski (CAI) przyjął skalę opartą na kilku parametrach, a nie na kluczowym miejscu. Główne kryterium odnosi się do ogólnych wymagań i jest podane w skali F, PD, D, TD i ED.
Niemiecka skala trudności via ferrat według Eugena Hülsera
Istnieją dwie niemieckie skale trudności. Eugen Hülser stworzył skalę, która z powodzeniem jest używana w Niemczech i w Szwajcarii. Przyrostek, czyli literka K od Klettersteig, ma dołożoną cyfrę od 1 do 6, gdzie 1 oznacza ferratę bardzo łatwą, a 6 – ekstremalnie trudną.
Druga skala, której utworzenie przypisuje się Paulowi Wernerowi, jest oznaczona literką KS i cyframi. Można porównać ją do skali Hülsera i podobnie ją objaśnić.
Francuska skala trudności via ferrat
We Francji trudności są klasyfikowane według nazw stosowanych w alpinizmie. W przypadku francuskiej skali należy też pamiętać, że nie ma korelacji pomiędzy ferratą a drogą alpinistyczną o tym samym stopniu wyceny.
- F – (facile) łatwe
- PD – (peu difficile) dosołwnie – trochę trudne
- AD – (assez difficile) dosołwnie – wystarczająco trudne
- D – (difficile) trudne
- TD – (très difficile) bardzo trudne
- ED – (extrêment difficile) ekstremalnie trudne
Austriacka skala trudności via ferrat
Najbardziej popularną i najczęściej spotykaną w różnych opracowaniach skalą wyceny trudności via ferrat jest skala austriacka oznaczana literami od A do G. Jest to również skala najbardziej czytelna, która powoli przyjmuje się w Europie. Właśnie tej skali używamy przy opisach via ferrat zarówno na blogu, jak i w przedownikach.
Austriacka wycena via ferrat odnosi się do najtrudniejszego na niej miejsca, a nie do całej wycieczki. Ponieważ nie odzwierciedla ona wymagań całej wycieczki, należy dokładnie przeczytać topo wybranej via ferraty oraz zapoznać się z opisem słownym drogi. O trudnościach świadczą również czasy podejść i zejść czy długość ferraty. Zatem przy planowaniu wycieczek należy brać pod uwagę różne czynniki, a nie tylko „trudność” danej drogi.
Skala austriacka oznaczana literami od A do G
A – Ferrata Łatwa
Ferrata ta jest przeznaczona dla turystów mających, choć niewielkie doświadczenie górskie, osób początkujących i dzieci. Ze względu na to, że szlak biegnie częściowo przepaścistym terenem, pokonywanie go wymaga wzmożonej uwagi. Trudniejsze lub bardziej niebezpieczne odcinki takich szlaków wyposaża się w stalowe klamry oraz stopnie, lub stalową linę asekuracyjną. Dzieci należy asekurować dodatkowo liną.
B – Ferrata nieco trudna
Ferraty zaklasyfikowane, jako B wymagają dużego doświadczenia górskiego, gdyż wiodą w znacznej części eksponowanym terenem bez ubezpieczeń. Na dłuższych odcinkach są wyposażone w stalowe liny poręczowe. Dzieci należy dodatkowo asekurować liną. Taką ferratą jest np. austriacka via ferrata Alpenverreinsteig w Hollental.
C – Ferrata trudna
Wymaga obowiązkowej asekuracji za pomocą lonży. Chociaż bardzo trudne miejsca wyposażone są zazwyczaj w drabiny lub klamry, to wymagają zarówno siły, jak i znajomości techniki wspinania. Przydaje się także dobra kondycja i niewrażliwość na ekspozycję. Dużo fragmentów jest poprowadzonych w eksponowanym terenie, pionowymi ścianami, z ułatwieniami w postaci klamer. Dobra dla osób początkujących, jednak mających doświadczenie w górskim terenie. Dzieci należy dodatkowo asekurować liną. Ciekawa i urozmaicona ferrata za C to via ferrata Signora delle Acque/Ballino nad jeziorem Garda.
D – Ferrata bardzo trudna
Ferrata przeznaczona dla specjalistów lub osób, które mają doświadczeniem we wspinaczce. Osoby o mniejszym doświadczeniu na takich drogach mogą potrzebować dodatkowej asekuracji liną. Odcinki są tu mocno eksponowane, niekiedy przewieszone, podczas gdy stopnie stają się coraz mniejsze. Zmniejsza się również liczba stopni i sztucznych ułatwień na drodze. Potrzeba odporności na ekspozycję, dobrej kondycji i nieco siły. Zestaw do via ferrat wymagany. Mniej doświadczone osoby mogą potrzebować dodatkowej asekuracji liną. Nie nadaje się dla osób początkujących i dzieci. Świetnym przykładem jest austriacka via ferata Gebirgsvereinssteig w rejonie Hohe Wand oraz ferrata Kӧnigsjodler w Austrii.
E – Ferrata nadzwyczaj trudna
Droga przeznaczona ekspertów, którzy bardzo dobrze znają techniki wspinaczkowe. Ze względu na charakter tych szlaków, chcąc sprawnie pokonywać takie ferraty, należy być odpornym na długie przebywanie w znacznej ekspozycji oraz mieć bardzo dobrą kondycję. Na ferratach nadzwyczaj trudnych czekają na nas eksponowane, przewieszone płyty z tarciowymi stopniami. Dodatkowe stopnie pojawiają się tylko w kluczowych momentach, w związku z tym zabranie butów wspinaczkowych nie będzie przesadą. Taką żelazną drogą jest austriacka ferrata Konigschusswandsteig w Masywie Rax. lub Rino Pisetta nad jeziorem Garda.
F – Ferrata skrajnie trudna
Via ferrata dla ekspertów ze świetną kondycją, znających w stopniu bardzo dobrym techniki wspinaczkowe i linowe. Mocne przewieszenia, małe stopieńki lub płyty bez stopni to cechy charakterystyczne odcinków skrajnie trudnych, dlatego osoby nieradzące sobie z trudnościami E nie powinny próbować swoich sił w takim terenie.
G — Ferrata ekstremalnie trudna
Poza trudnościami z zakresu F pojawia się wspinaczka w dachu i wyjścia z nich na płytę. To via ferraty dla ekspertów!
Skala trudności na via ferratach a TRUDNOŚCI WSPINACZKOWE
Należy pamiętać, że w miejscach nieubezpieczonych, które wymagają wspinaczki, zastosowano francuską skalę wspinaczkową. Trudności wyraża się w cyfrach arabskich, rosną wraz z numeracją i zaczynają się od 1. Na via ferratach osiągają wartość maksymalną 3, a dla większej precyzji wyceny do poszczególnych stopni francuskiej skali wspinaczkowej dodaje się „+”.
1 – Wspinaczka nieco trudna. Konieczne może się okazać użycie rąk, ale głównie dla podtrzymania równowagi.
2 – Wspinaczka dość trudna, w związku z tym konieczne będzie użycie obu rąk.
3 – Wspinaczka trudna. Poruszanie się w takim terenie wymaga większych umiejętności i doświadczenia.
Więcej praktycznych porad oraz szerszy opis skali trudności via ferrat znajdziesz w naszym autorskim poradniku Via ferraty. Spacer na wysokości.
Zobacz pozostałe artykuły o via ferratach:
Via Ferrata — turystyka czy wspinanie? Jak przygotować się do via ferraty.
Jaki sprzęt jest potrzebny na via ferraty?
TOPO via ferrat z całego świata
12 najczęstszych pytań o via ferraty
Zainspirowałam Cię? Daj lajka. Twoja rekomendacja jest dla mnie ważna.
