Wspinaczka to nie tylko sport lecz cała filozofia ruchu, wolności i kontaktu z naturą. Choć na pierwszy rzut oka może wydawać się jednorodną aktywnością, w rzeczywistości ma wiele obliczy. Różnią się one celem, techniką, terenem i sposobem asekuracji. Od krótkich, siłowych przejść na bulderach, przez sportowe drogi z gotową asekuracją, aż po wielowyciągowe ściany i lodowe formacje. Każda z tych odmian rozwija inne umiejętności i oferuje inne doświadczenia. Warto znać różne rodzaje wspinaczki, ponieważ pozwala to nie tylko świadomie wybierać kierunek własnego rozwoju, ale także lepiej zrozumieć ogromne spektrum tego sportu i bezpieczniej poruszać się w górach.
Korzenie wspinaczki sięgają końca XIX wieku, gdy pionierzy zaczęli zdobywać alpejskie szczyty, wykorzystując proste liny konopne i stalowe haki. Z czasem wspinaczka ewoluowała i z formy eksploracji górskiej stała się odrębną dyscypliną sportową, z własną kulturą, sprzętem i stylami. Dziś jest obecna zarówno na olimpijskich arenach, jak i w odległych rejonach górskich świata.
W tym artykule przyjrzymy się najważniejszym rodzajom wspinaczki. Od tradycyjnej i sportowej, przez buldering i wspinaczkę wielowyciągową, po wspinaczkę lodową, mieszane style oraz via ferraty. Zrozumiesz, czym się różnią, jakie mają wymagania i dla kogo są przeznaczone, byś mógł świadomie wybrać swoją drogę, dosłownie i w przenośni.
Jakie są rodzaje wspinaczki?
Wspinaczka to dyscyplina, która wg definicji ma miejsce, gdy do przemieszczania się w stromym, ale nie tylko, terenie, używamy rąk, choćby do utrzymania równowagi. To dość szerokie pojęcie, do którego można zaliczyć wspinaczkę sportową, jak i górską. Ale także niektórzy laicy uważają za takową zdobywanie szczytów górskich np. w Tatrach z pomocą łańcuchów. Wspinaczka więc to dość szerokie pojęcie, które można podzielić ze względu na kilka kategorii.
Wspinaczka hakowa
Hakówka, czyli wspinaczka z użyciem sztucznych ułatwień, stanowi ważny etap w historii rozwoju wspinania. To właśnie od niej zaczęła się techniczna eksploracja wielu ścian, które w tamtym czasie wydawały się niemożliwe do przejścia siłą samych mięśni i zwinnością ciała. W tej metodzie wspinacz korzystał z punktów asekuracyjnych, takich jak haki, pętle czy pierwsze kości nie tylko dla bezpieczeństwa. Korzystał z nich również jako z chwytów i stopni, na których mógł zawiesić cały ciężar ciała.
Często używano też specjalnych ławeczek (etrierów), które pozwalały przesuwać się po ścianie krok po kroku. Hakówka przeżywała swoją świetność w latach 60. i 70. XX wieku, szczególnie w górach wysokich i na wielkich ścianach. Z czasem jednak zauważono, że wbijanie haków i używanie młotka niszczy strukturę skały. To doprowadziło do powstania nowoczesnego sprzętu, który można osadzać tymczasowo i zdejmować po przejściu drogi. Współcześnie hakówka jest stosowana coraz rzadziej, głównie w górach lub na trudno dostępnych, wielowyciągowych ścianach. Jej miejsce zajęła wspinaczka klasyczna, uznawana za czystszą i bardziej sportową formę tej samej pasji.
Wspinaczka klasyczna
Bynajmniej nie chodzi tu o zdobywanie dróg klasyków, lecz o wspinanie w sposób klasyczny, czyli czysty, bez użycia sztucznych ułatwień. Wspinacz porusza się wyłącznie dzięki sile własnych mięśni, chwytając się naturalnych formacji skalnych. Nie wolno „podciągać się” na ekspresach, stawać w pętlach ani wykorzystywać sprzętu do poruszania się w ścianie. Cały używany „szpej”, czyli lina, ekspresy, kości czy friendy służy wyłącznie do asekuracji. Nie można korzystać z ich pomocy podczas wspinania się i używac ich jako chwyty.
Wspinaczka klasyczna (free climbing) z czasem zastąpiła tzw. hakówkę (aid climbing). Podczas wspinania hakowego wspinacze wykorzystywali haki, drabinki i inne przyrządy, aby fizycznie ułatwić sobie wejście. Dzisiejszy wspinacz klasyczny dąży do jak najczystszego przejścia drogi. Oznacza to, że pokonuje ją w całości siłą własnego ciała, a lina i sprzęt są jedynie zabezpieczeniem przed upadkiem. To podejście, które ukształtowało współczesne standardy etyki wspinaczkowej i do dziś stanowi fundament sportowego wspinania.
Wspinaczka na własnej asekuracji, czyli wspinaczka tradycyjna
Kolejnym etapem rozwoju wspinaczki klasycznej stało się wspinanie na własnej asekuracji, zwane potocznie „na własnej” lub „na własnej protekcji”. To wciąż wspinaczka klasyczna, jednak odbywa się po drogach nieubezpieczonych, gdzie nie znajdziemy stałych punktów asekuracyjnych. Wspinacz sam zakłada zabezpieczenia, wykorzystując naturalne formacje skały, pęknięcia, rysy czy zacięcia. Osadza w nich różnego rodzaju kości asekuracyjne: roksy, heksy, tricamy lub kości mechaniczne, czyli friendy.
Własną asekurację można również budować z pętli przewleczonych przez ucho skalne, wokół drzewa lub stabilnego bloku. Każdy punkt trzeba założyć z najwyższą precyzją i ocenić jego solidność, ponieważ to od nich zależy bezpieczeństwo podczas lotu. Wspinaczka „na własnej” wymaga zatem nie tylko doświadczenia technicznego, ale też mocnej psychiki, siły i pewności w osadzaniu sprzętu. To styl, który wciąż zachowuje ducha eksploracji ponieważ wspinacz jest w pełni odpowiedzialny za siebie, swoje decyzje i każdy metr ściany.
W Polsce ten rodzaj wspinania ma silne korzenie w Tatrach, gdzie tradowa asekuracja jest nieodłącznym elementem wspinaczkowych przejść. Dla wielu stanowi naturalny krok w rozwoju. Przejście od wspinaczki sportowej do bardziej niezależnych, ambitnych form górskiego wspinania.
Wspinaczka sportowa
Dopiero teraz przeskakujemy do wspinaczki sportowej, ponieważ jest to obecnie jedna z najpopularniejszych form wspinania na świecie. Jej ogromna popularność wynika z połączenia emocji, techniki i relatywnie wysokiego poziomu bezpieczeństwa. Wspinaczka sportowa opiera się na pokonywaniu dróg wyposażonych w stałe punkty asekuracyjne, takie jak ringi, spity czy haki, które są na stałe osadzone w skale. Dzięki temu ryzyko związane z odpadnięciem jest mniejsze, a wspinacz może w pełni skoncentrować się na ruchu, technice i strategii przejścia.
W ramach tej odmiany wspinaczki szczególne znaczenie zyskały style wspinaczkowe pokonywania dróg. Opisują one sposób, w jaki wspinacz zalicza daną linię. Wyznacznikami są m.in. znajomość drogi, liczba prób oraz to, czy przejście odbyło się z dolną asekuracją (czyli z liną prowadzoną od dołu, a nie na wędkę). Styl wspinania stał się nie tylko elementem technicznym. Jest to również ważny aspekt etyczny i świadczy o klasie oraz doświadczeniu wspinacza, który dąży do jak najczystszego i najbardziej świadomego przejścia drogi.
Wspinaczka skałkowa
Wspinaczka skałkowa to najbardziej rozpoznawalna forma wspinania, która odbywa się na naturalnych skałach. Są to rejony o zróżnicowanej rzeźbie terenu, takie jak wapienne ostańce, granitowe ściany czy piaskowcowe turnie. Jej istotą jest pokonywanie dróg przy użyciu siły i techniki własnego ciała. Sprzęt służy głównie do asekuracji, nie do samego przemieszczania się. Wspinaczka skałkowa może przyjmować różne formy. Mogą to być krótkie, intensywne odcinki ( wspinaczka sportowa), po wspinaczkę tradycyjną, podczas której wspinacz sam zakłada punkty zabezpieczające. To doskonała szkoła techniki, siły i psychiki, stanowiąca podstawę do wielu innych form wspinania.
Wspinaczka wielowyciągowa
Wspinaczka wielowyciągowa kojarzona jest głównie z górami, jednak może odbywać się także w skałach. Przykładem jest Sokolica, najwyższa skała na Jurze Krakowsko-Częstochowskiej. Typowa wspinaczka w skałach to drogi jednowyciągowe, o długości do około 30 metrów, po których następuje zjazd do podstawy ściany. Jeśli jednak droga przekracza 100 metrów, a nierzadko nawet kilkaset, dzieli się ją na odcinki zwane wyciągami. Długość i charakter takiej drogi zależą od pomysłu autora. Może być w pełni ubezpieczona, częściowo zabezpieczona lub w całości poprowadzona na własnej asekuracji. Liczba i długość wyciągów wynikają z ukształtowania terenu, dostępnych miejsc na stanowiska, długości liny oraz ilości posiadanego sprzętu. Wspinaczka wielowyciągowa to forma pośrednia między wspinaniem skalnym a górskim. Zazwyczaj wymaga krótszego podejścia i zejścia niż wspinanie alpejskie, a jednocześnie wiąże się z mniejszymi zagrożeniami obiektywnymi. Ostatecznie jednak wszystko zależy od charakteru rejonu i konkretnej drogi.
Wspinaczka wielkościanowa (big wall climbing)
Wspinaczka big wall to dyscyplina dla prawdziwych twardzieli. Tylko osoby o ogromnej sile fizycznej, wytrzymałości psychicznej i anielskiej cierpliwości, które są gotowe spędzić w ścianie nawet kilka dni, a czasem całe tygodnie podejmują się takich wspinaczek. To najbardziej wymagająca forma wspinaczki wielowyciągowej, w której celem jest pokonanie potężnych, pionowych ścian o długości setek metrów. Jednym z najsłynniejszych miejsc tego typu jest El Capitan w Parku Narodowym Yosemite w USA. Jest to mekka big wallu i scena legendarnych przejść. Tego rodzaju wspinanie wymaga nie tylko doskonałej techniki i siły, ale także perfekcyjnej organizacji logistycznej, od zarządzania sprzętem i linami, po planowanie prowiantu, wody i odpoczynku. Wspinacze śpią bezpośrednio w ścianie, w specjalnie skonstruowanych platformach zwanych portaledge, zawieszeni setki metrów nad ziemią. Big wall to nie tylko próba umiejętności. To test charakteru i wyzwanie, w którym wspinacz mierzy się z czasem, przestrzenią i własnymi ograniczeniami.
Wspinaczka wysokogórska
Wspinaczka wysokogórska, zwana również alpejską, to najbardziej złożona i wymagająca forma wspinania. Łączy techniczne umiejętności z wytrzymałością, doświadczeniem i odpornością psychiczną. W Polsce kojarzona jest głównie z taternictwem, ponieważ Tatry są jedynymi górami o charakterze alpejskim w kraju. Ten rodzaj wspinaczki obejmuje również alpinizm i himalaizm, jednak w tym kontekście chodzi nie o samo zdobywanie szczytów, lecz o pokonywanie skalnych, śnieżnych i lodowych ścian, często wielowyciągowych i narażonych na działanie natury. Wspinaczka górska wiąże się z licznymi zagrożeniami obiektywnymi, takimi jak spadające kamienie, lawiny, seraki czy gwałtowne zmiany pogody. Wymaga doskonałego przygotowania kondycyjnego, umiejętności osadzania własnej asekuracji, budowania stanowisk, orientacji w terenie, zjazdów oraz znajomości technik autoratowniczych, a także umiejętności asekuracji zimą. To forma wspinaczki, która łączy sport z eksploracją, a wysiłek i ryzyko rekompensuje poczuciem wolności, przestrzeni i kontaktu z dziką naturą.
Wspinaczka halowa i bouldering
Coraz popularniejszą alternatywą, szczególnie w miastach, jest wspinaczka na sztucznych ściankach. To bezpieczne środowisko wspinaczkowe i treningowe, które pozwala doskonalić technikę, budować siłę a nawet rywalizować w zawodach. Jedną z jej form jest buldering halowy, czyli wspinanie bez liny na niskie wysokości, z asekuracją w postaci grubych materacy. To dynamiczna, intensywna i dostępna dla każdego forma wspinaczki, świetna zarówno dla początkujących, jak i zaawansowanych wspinaczy rozwijających swoje umiejętności ruchowe.
Bouldering w skałkach
Bouldering to forma wspinaczki klasycznej polegająca na pokonywaniu niewysokich form skalnych bez użycia liny. Nazwa pochodzi od angielskiego słowa boulder, czyli głaz, ponieważ właśnie na takich głazach zaczęła się ta dyscyplina, zapoczątkowana w USA przez Johna Gilla. Wspinanie odbywa się na niewielkiej wysokości, a bezpieczeństwo zapewniają specjalne materace zwane crash padami oraz partner, czyli spotter, który asekurując z dołu dba, by wspinacz bezpiecznie wylądował na macie.
Kwintesencją boulderingu jest krótkie, intensywne wspinanie, skupione na kilku bardzo trudnych ruchach technicznych lub siłowych. Wymaga on minimum sprzętu, ponieważ wystarczą buty wspinaczkowe i woreczek z magnezją, a daje przy tym maksimum satysfakcji z każdego udanego przechwytu. Dzięki temu bouldering stał się jedną z najbardziej popularnych i dostępnych form wspinaczki, oferując połączenie ruchu, rywalizacji i czystej radości ze wspinania.
Free solo / żywiec
Free solo to najbardziej niebezpieczny rodzaj wspinaczki w ogóle, ponieważ polega na pokonaniu drogi bez jakiejkolwiek asekuracji. Dozwolone są jedynie buty wspinaczkowe i magnezja, a i to zależy od rejonu wspinaczkowego. Odpadnięcie grozi bardzo poważnymi skutkami, stąd bardzo niewiele osób decyduje się na tego rodzaju wspinaczkę. Z ciekawostek, najsłynniejszym „żywcem” w polskich skałach jest pokonanie Chińskiego Maharadży przez Wojtka Kurtykę.
DWS (Deep Water Solo)
Wspinaczka na nadmorskich klifach, ale również nad innymi akwenami wodnymi, gdzie w razie odpadnięcia spadamy do wody. Jest to takie skrzyżowanie boulderingu z free solo. Odpadnięcie jest bezpieczne do pewnej granicy, a mierzone jest na podstawie wysokości z jakiej się odpada. Do 10 metrów przyjmuje się, że upadek może być bolesny, ale raczej bezpieczny. Między 10 – 20m odpadnięcie grozi urazami wewnętrznymi, a powyżej 30m to już w zasadzie żywcowanie. Oczywiście wiele zależy od tego, czy odpadniemy od ściany w sposób niekontrolowany.
Inne rodzaje wspinaczki i aktywności pokrewne
Poza wspinaczką skałkową istnieją jej bardziej specjalistyczne odmiany.
Wspinaczka lodowa
Wspinaczka lodowa polega na pokonywaniu zamarzniętych wodospadów, lodowych ścian lub mikstowych formacji skalno-lodowych przy użyciu czekanów i raków. Wymaga precyzji, siły i doświadczenia w ocenie warunków, które w zimie potrafią zmieniać się z godziny na godzinę. Wspinaczka mieszana (mixed climbing) łączy elementy wspinaczki skalnej i lodowej, gdzie część drogi prowadzi po skale, a część po lodzie lub śniegu – to jedna z najbardziej wymagających technicznie form tego sportu.
Drytooling
Drytooling to specyficzna odmiana wspinaczki, która łączy elementy wspinania sportowego po drogach ubezpieczonych w stałe punkty asekuracyjne, z użyciem raków i czekanów (tzw. dziabek) do pokonywania skalnych trudności. To niezwykle techniczna forma wspinania, wymagająca precyzji, siły oraz doskonałej kontroli nad sprzętem. Ze względu jednak na to, że stalowe ostrza raków i dziabek mogą poważnie uszkadzać strukturę skały, drytooling jest dozwolony wyłącznie w wyznaczonych rejonach przygotowanych specjalnie do tej dyscypliny. W klasycznych rejonach skalnych jego uprawianie jest kategorycznie zabronione. Właśnie z tego powodu drytooling budzi sporo kontrowersji w środowisku wspinaczkowym, choć dla wielu stanowi świetny trening siły i techniki przed zimowym sezonem wspinaczkowym w lodzie i mikście.
Via ferraty
Via ferraty, z włoskiego „żelazne drogi”, to forma wspinaczki połączona z turystyką górską, umożliwiająca bezpieczne poruszanie się po eksponowanym terenie dzięki stalowym linom, drabinkom, klamrom i pomostom zamocowanym w skale. Uczestnik jest przypięty do liny stalowej za pomocą specjalnego zestawu do asekuracji (lonży z absorberem energii), co chroni go w razie poślizgnięcia czy upadku. Dzięki temu via ferraty stanowią idealne połączenie emocji towarzyszących wspinaczce z większym poczuciem bezpieczeństwa niż w przypadku klasycznego wspinania.
Pierwsze via ferraty powstały już w XVIII w, a dziś są popularną formą rekreacyjnej wspinaczki górskiej w całych Alpach, a także w Polsce – m.in. w Tatrach czy na Jurze. Ich stopień trudności jest bardzo zróżnicowany, od łatwych tras spacerowych, odpowiednich dla początkujących, po ekstremalne szlaki wymagające siły, techniki wspinaczkowej i obycia ze skałą.
Via ferraty pozwalają doświadczyć poczucia ekspozycji i bliskości gór bez konieczności posiadania zaawansowanych umiejętności wspinaczkowych. To forma aktywności, która idealnie łączy przygodę, emocje i bezpieczeństwo, dlatego cieszy się tak dużą popularnością wśród miłośników górskich wędrówek i osób szukających pierwszego kontaktu ze wspinaniem. Jeśli chcesz spróbować via ferrat, koniecznie sprawdź nasze kursy via ferrata i wyjazdy na ferraty dla początkujących.
Zawody wspinaczkowe
Zawody wspinaczkowe to sportowa forma rywalizacji, w której wspinacze mierzą się ze sobą w trzech głównych konkurencjach: prowadzenie (lead), bouldering oraz wspinaczka na czas (speed). Każda z nich wymaga innego zestawu umiejętności, od siły i techniki po precyzję, wytrzymałość i dynamikę.
W konkurencji prowadzenie (lead) zawodnik wspina się z liną po długiej, wymagającej drodze, zakładając ekspresy do stałych punktów asekuracyjnych. Celem jest dojście jak najwyżej w określonym czasie, a wygrywa ten, kto pokona najwięcej chwytów lub dotrze do topu. To konkurencja wymagająca doskonałej techniki, wytrzymałości i strategii rozłożenia sił.
Bouldering to rywalizacja na krótkich, lecz bardzo trudnych problemach wspinaczkowych o maksymalnej wysokości do 4,5 metra. Zawodnicy mają ograniczony czas i kilka prób na rozwiązanie każdego problemu. Liczy się zarówno liczba ukończonych boulderów, jak i sposób ich pokonania. Bouldering wymaga eksplozywnej siły, precyzji ruchu i kreatywności. Często to właśnie tu pojawiają się najbardziej efektowne przechwyty.
Z kolei wspinaczka na czas (speed) to najbardziej widowiskowa dyscyplina. Dwaj zawodnicy wspinają się równocześnie po identycznej, standardowej ścianie o wysokości 15 metrów. Liczy się tylko jedno: kto pierwszy dotknie przycisku na szczycie. Rekordy świata w tej konkurencji to czasy rzędu kilku sekund!
Na najwyższym poziomie sportowym istnieje też kombinacja (combined). Jest to połączenie wszystkich trzech konkurencji i w tym formacie rozgrywane są m.in. zawody olimpijskie. Wspinaczka sportowa stała się dyscypliną olimpijską w Tokio w 2021 roku. Od tego czasu dynamicznie się rozwija, przyciągając coraz więcej zawodników i kibiców na całym świecie.
Który rodzaj wspinaczki wybrać?
Każdy rodzaj wspinaczki ma swoje zalety, ograniczenia i wymagania, dlatego wybór stylu zależy od doświadczenia, celu i temperamentu wspinacza. Najbardziej przystępne są formy takie jak bouldering czy wspinaczka sportowa, które wymagają minimalnej ilości sprzętu i można je uprawiać niemal wszędzie, zarówno w skałach, jak i na sztucznych ścianach. To doskonały punkt startowy dla początkujących, którzy chcą poznać podstawy techniki, ruchu i asekuracji. Z kolei wspinaczka tradowa, wielowyciągowa czy wysokogórska to już domena bardziej doświadczonych osób. Wymagają one umiejętności osadzania własnej asekuracji, znajomości technik zjazdowych, orientacji w terenie oraz przygotowania kondycyjnego. Sprzęt w tych dyscyplinach jest bardziej rozbudowany i kosztowniejszy, a sam charakter wspinaczki bardziej ekspedycyjny i czasochłonny.
Pod względem ryzyka i bezpieczeństwa najwięcej zagrożeń występuje w górach i na dużych ścianach, gdzie dochodzą czynniki obiektywne, takie jak pogoda, spadające kamienie czy lawiny. Wspinaczka sportowa i bouldering oferują natomiast większą kontrolę i możliwość ćwiczenia w bezpiecznym środowisku. Via ferraty zajmują miejsce pośrednie ponieważ zapewniają kontakt z ekspozycją i emocje wspinania. Jednocześnie asekuracją na via ferratach nie należy do skomplikowanych, dlatego są one popularne wśród turystów i osób stawiających pierwsze kroki w pionowym świecie. Ostatecznie każda z tych form ma coś wyjątkowego do zaoferowania. Jedne uczą techniki i siły, inne budują odwagę, samodzielność i pokorę wobec gór.
Gdzie i jak zacząć się wspinać od zera?
Jeśli chcesz rozpocząć swoją przygodę ze wspinaczką, najlepiej zrobić to pod okiem doświadczonych instruktorów, którzy nauczą Cię techniki, asekuracji i zasad bezpieczeństwa. Idealnym miejscem na start jest Akademia Wspinania climb2change. To miejsce, w którym od lat uczymy wspinania od podstaw, prowadzimy kursy w skałach i w górach oraz organizujemy wyjazdy dla miłośników przygody. Szkolimy w kameralnych grupach, z indywidualnym podejściem i naciskiem na praktykę w terenie.
Pierwszym krokiem może być Climbing Day, czyli jednodniowe wprowadzenie do wspinaczki w skałach. To idealna okazja, by spróbować swoich sił, poznać sprzęt i podstawy asekuracji. Jeśli poczujesz, że to coś dla Ciebie, możesz kontynuować naukę na kursie wspinaczki po drogach ubezpieczonych (sportowych). Podczas tego szkolenia nauczysz się prowadzenia z dolną asekuracją, zakładania ekspresów, budowania stanowisk i zjazdów, czyli wszystkiego, co potrzebne, by samodzielnie wspinać się w skałach w Polsce i za granicą.
Kolejnym etapem jest kurs wspinaczki po drogach nieubezpieczonych (na własnej asekuracji). Często nazywany jest pełnym kursem skałkowym. W czasie takiego kursu uczysz się zakładania własnych punktów asekuracyjnych (kości, friendów), budowania stanowisk i asekuracji partnera. To szkolenie dla osób, które chcą rozwijać się w kierunku wspinaczki górskiej i taternickiej, gdzie samodzielność i doświadczenie mają kluczowe znaczenie.
Via ferraty – pomiędzy trekkingiem a wspinaczką
Doskonałym uzupełnieniem naszej oferty są kursy i wyjazdy na via ferraty. Via ferraty to forma aktywności, która łączy wspinaczkę z turystyką, oferując emocje i ekspozycję w bezpiecznych warunkach. Uczestnicy uczą się prawidłowego korzystania z lonży ferratowej, poruszania się po trasach o różnym stopniu trudności oraz oceny warunków w górach. Organizujemy zarówno kursy ferratowe w Słowacji, jak i wyjazdy w Alpy, gdzie zdobywamy różne szczyty jak Triglav czy Zugspitze. Na naszych wyjazdach można zdobywać doświadczenie na najpiękniejszych szlakach w Europie.
Wszystkie nasze szkolenia tworzą spójną ścieżkę rozwoju, od pierwszego kontaktu ze skałą po samodzielne wspinanie w górach. W Akademii Wspinania climb2change stawiamy na bezpieczeństwo, rzetelne przygotowanie i budowanie pewności siebie, tak by każda kolejna przygoda w pionie była krokiem w stronę spełniania Twoich górskich marzeń.
Może zainteresuje Cię również
- Czy warto iść na kurs skałkowy? Kilka ważnych informacji dla niezdecydowanych
- Jak zacząć się wspinać? 5 porad dla początkujących amatorów wspinania
- Zasady zachowania w skałach — wspinaczkowy savoir-vivre
- Style wspinaczkowe — co warto o nich wiedzieć?
- 8 najczęstszych obaw początkującego wspinacza
