Co to jest via ferrata? Jak się przygotować na via ferraty? Czym via ferrata różni się od wędrówek po górach? To pytania, które bardzo często padają wśród osób, które chcą rozpocząć swoją przygodę z żelaznymi perciami. W tym wpisie wyjaśnimy, czym jest via ferrata, a także odpowiemy na nurtujące miłośników gór i wspinaczki pytania. Wyjaśnimy również, jaka jest różnica pomiędzy via ferratą, szlakiem w wysokich górach a wspinaczką.
W dalszej części artykuły wyjaśniamy:
- Czym jest via ferrata i jak się na nią przygotować,
- Jakie trudności spotkasz na via ferracie,
- Jaki sprzęt jest potrzebny na via ferraty,
- Które via ferraty są przeznaczone dla początkujących.
Co to jest via ferrata?
Via ferrata to szlak turystyczny o charakterze wspinaczkowym. Ubezpieczony jest liną poręczową, która służy do asekuracji. To właśnie do liny poręczowej wpinamy ramiona lonży tzw. karabinki. Można więc powiedzieć, że via ferrata to nietypowy szlak turystyczny, który dostarcza zarówno dawki adrenaliny, emocji jak i stanowi wyzwanie w zdobywaniu nowych szczytów, dając przy tym ogromną satysfakcję.
W języku włoskim via ferrata oznacza żelazną drogę. Nazwa ta odnosi się do elementów, w które wyposażony jest szlak, którym przebiega via ferrata.
Co ciekawe pierwsze via ferraty powstawały już w XVII wieku. Już wtedy miłośnicy górskich ekskursji montowali na szlakach liny, łańcuchy, drabiny czy stopnie. Dzięki nim mogli pokonać najbardziej eksponowane i trudne fragmenty szlaków. Żelazne elementy na górskich szlakach montowane i używane były przez żołnierzy w trakcie I wojny światowej. Jak widać, via ferraty to żadna nowość na górskich szlakach. Jednak faktem jest, że to właśnie teraz przeżywają swój największy rozkwit i zyskują coraz większe grono fanów!
A jeśli zastanawiasz się, gdzie powstała pierwsza na świecie via ferrata, to spieszymy z odpowiedzią! Pierwsza via ferrata na świecie poprowadzona została w Austrii na Dachstein. Zainstalowano ją w 1843 roku z inicjatywy Fredricha Simony, który swój pomysł, aby ubezpieczyć szlak, zrealizował dzięki pomocy finansowej zamożnych przyjaciół. Kolejne ubezpieczenia szlaków w postaci lin poręczowych pojawiły się na szlaku na Grossglockner, Zugspitze i Teufelsbadstubensteig, a w późniejszym czasie w Dolomitach.
Elementy wyposażenia szlaków na via ferratach
Ułatwienia, które spotkamy na via ferratach to: klamry, drabiny, mostki tyrolskie, metalowe siatki czy liny rozwieszone pomiędzy turniami lub ścianami wąwozów. Dzięki tym ułatwieniom mamy możliwość dotrzeć w miejsca, do których nie prowadzi wysokogórski szlak trekkingowy. Via ferraty dają wiele możliwości, szczególnie dla osób, które niekoniecznie są zainteresowane wspinaczką, a pokonywanie szlaków górskich nie jest już tak ekscytujące jak na początku trekkingowej przygody. Wszystkie dodatkowe elementy na via ferratach mają na celu pomóc w pokonaniu najtrudniejszych odcinków szlaku
Trudności na via ferratach
Trudności via ferrat są bardzo różne. Najczęściej do ich opisania używa się tzw. skali austriackiej wyrażanej w literach od A do G, gdzie A oznacza via ferratę najłatwiejszą, idealną dla osób początkujących. Litera C oznacza poziom średniozaawansowany, natomiast G to via ferrata ekstremalnie trudna, przeznaczona tylko do osób, które mają duże doświadczenie oraz umiejętności pozwalające na pokonanie bardzo trudnych fragmentów szlaku. O skali trudności na via ferratach przeczytasz w naszym wpisie: Skala trudności na via ferratach. Omawiamy w nim szczegółowo każdy poziom trudności i podajemy konkretne przykłady via ferrat.
Czy via ferrata to jeszcze turystyka, czy już wspinanie?
Via ferrata to aktywność, którą można umieścić pomiędzy trekkingiem w wysokich górach a wspinaczką wysokogórską. Szlaki via ferrata zdecydowanie różnią się od szlaków górskich, gdyż wymagają większego doświadczenia, które de facto nabywamy podczas wędrówek w górach. Ponadto braku czułości na ekspozycję, obycia z otwartymi przestrzeniami, brakiem lęku wysokości czy zachowaniem spokoju w momencie, kiedy pod nogami mamy kilkusetmetrową przepaść. Przykładem takiego szlaku via ferrata jest wejście na Triglav — najwyższy szczyt Słowenii. Ścieżka, która prowadzi na szczyt, biegnie w wysokogórskim terenie i jest wyposażona w linę poręczową.
Jeśli chcesz poszerzyć swoją wiedzę o via ferratach, to zajrzyj do naszego autorskiego poradnika: Via ferraty spacer na wysokości. Praktyczny poradnik dla każdego.
Jak zacząć przygodę z via ferratami i jakie umiejętności przydadzą się na via ferratach?
Ważne jest przygotowanie kondycyjne i ogólna sprawność fizyczna oraz brak czułości na ekspozycję i brak lęku wysokości. Przydatna bywa również umiejętność asekurowania się liną — w szczególności na trudniejszych szlakach. Istotna jest umiejętność poruszania się górskim, eksponowanym terenie. Często na szlakach znajdują się kominy skalne, czy trawersy wąską ścieżką nad przepaścią lub przejścia po stromych i gładkich płytach. Dlatego, zanim wybierzesz się na via ferraty, zaplanuj wędrówki po Tatrach Wysokich. W szczególności przejdź szlaki, na których zamontowane są sztuczne ułatwienia w postaci łańcuchów czy klamer. Np. Świnica, Rysy, Granaty, Szpiglasowa Przełęcz od Doliny Pięciu Stawów czy Mięguszowiecka Przełęcz pod Chłopkiem.
Bardzo dobrym sprawdzianem przed via ferratą będzie zejście słynną 8-metrową drabinką zamontowaną na Zamarłej Turni. Drabinka ta schodzi na Kozią Przełęcz i jest jednym z najbardziej charakterystycznych elementów Orlej Perci. Dlaczego warto wybrać się na trudne szlaki w Tatrach Wysokich? Żeby sprawdzić, jak czujemy się w takim terenie, bo to tylko przedsmak tego, co oferują via ferraty.
Przy okazji jeśli zastanawiasz się, czy Orla Perć to via ferrata, to spieszymy, z odpowiedzą, że nie. Jest to natomiast szlak, który zawiera elementy charakterystyczne dla via ferrat. W Polsce nie ma szlaków, które można nazwać via ferratą. Natomiast najbliżej Polski znajdują się via ferraty na Słowacji i w Czechach. W Tatrach Słowackich poprowadzono via ferratę na Czerwoną Ławkę. Kolejna znajduje się w Słowackim Raju, Małej Fatrze Luczańskiej, Kremnicy i Wielkiej Fatrze. Szczegółowe opisy słowackich ferrat znajdziesz w naszym autorskim przewodniku: Najpiękniejsze ferraty na weekend z Polski.
Via ferrata — Jaki sprzęt jest potrzebny?
Do podstawowego wyposażenia na via ferraty należą: kask, lonża, uprząż. Ważne są wygodne buty w wysokogórski teren, a także rękawiczki, dzięki którym łatwiej będzie przemieszczać się wzdłuż liny poręczowej czy po drabinkach. Ponadto bardzo ważna jest umiejętność posługiwania się sprzętem na via ferraty, bo nie sztuką jest go jedynie mieć. Trzeba wiedzieć, jak odpowiednio go założyć, jak przymocować lonżę do uprzęży, jak używać lonży i jak przepinać karabinki, aby zachować ciągłość asekuracji. Te umiejętności również możesz nabyć pod okiem wykwalifikowanego instruktora na jednym z naszych kursów, które prowadzimy w Akademii Wspinania climb2change.
Na niektórych via ferratach niezbędne jest pokonywanie kominów skalnych, które mogą być na tyle trudne, że przyda się umiejętność rozpierania i zapierania. Podobnie jest z liną do asekuracji. Dlatego przed wyruszeniem na via ferraty warto przejść kurs asekuracji i autoratownictwa na via ferratach. Więcej na temat sprzętu na via ferraty przeczytasz w naszym wpisie: Sprzęt na via ferraty — co jest potrzebne?
Dla kogo są via ferraty?
Dla każdego, kto ma chęć na wysokogórską przygodę, pokonywania coraz trudniejszych szlaków i zdobywanie nowych szczytów. Łatwiejsze via ferraty są przeznaczone dla doświadczonych turystów górskich, dla których trudny teren wysokogórski nie jest czymś nowym i nieznanym, nie chcą się wspinać, ale chcą spróbować czegoś więcej niż trekking. Najtrudniejsze ferraty są dla osób o bardzo dobrej kondycji oraz dużym doświadczeniu wspinaczkowym. W obu przypadkach trzeba umieć posługiwać się specjalistycznym sprzętem do asekuracji. Z drugiej strony via Ferraty nie są typowymi drogami wspinaczkowymi, jednak nawet na tych najłatwiejszych drogach występują elementy wspinaczki. Dobrze jest zatem, aby osoby, które wybierają się na tego typu szlaki, przeszły podstawowe szkolenie wspinaczkowe, kurs via ferratowy lub szkolenie z turystyki wysokogórskiej. Na szkoleniu nauczą się obsługiwać sprzęt oraz asekurować się na takich szlakach. Będzie im łatwiej, a na pewno bezpieczniej.
Pamiętać jednak trzeba, że ze względów bezpieczeństwa na via ferraty nie powinno się chodzić samemu. Obecność drugiej osoby oraz umiejętność posługiwania się liną i pozostałym sprzętem wspinaczkowym, w sytuacjach awaryjnych może okazać się niezbędna. Na ferratach o znacznym stopniu trudności, w razie odpadnięcia, powrót do bezpiecznego miejsca oraz wezwanie pomocy, bez obecności drugiej osoby może okazać się niemożliwe.
Pierwszy raz na via ferracie. O czym należy pamiętać?
Niebagatelną sprawą, zanim wejdziemy na szlak, jest jego znajomość. Przed rozpoczęciem wędrówki naszą wymarzoną ferratę ważne jest poznanie jej opisu, charakteru, trudności oraz możliwości odwrotu. Trzeba również zwrócić uwagę na czasy podejść, zejść oraz czas przejścia samej via ferraty. Nie bez znaczenia są również warunki pogodowe, dlatego należy śledzić pogody i co najważniejsze — mierzyć siły na zamiary.
Które via ferraty są odpowiednie dla początkujących?
Na początek swojej przygody z via ferratami warto wybrać się na łatwe szlaki. Dzięki temu poznamy w praktyce jak używać sprzętu i jak poruszać się po via ferracie. Osoby, które nie są pewne swoich umiejętności mogą wybrać się na zorganizowany wyjazd z naszą Akademią Wspinania climb2change. Do wyboru jest jednodniowy wyjazd na via ferraty na Słowację lub na jeden z kilkudniowych wyjazdów ferratowych nad jezioro Garda, w Dolomity lub do Austrii.
Via ferraty idealne dla początkujących to:
- Na Słowacji: ferrata Kysel’ w Słowackim Raju, HZT Marinske Hole, ferrata Na Skalke.
- W Austrii: Masyw górski Rax i via ferrata Teufelsbadstubensteig, Alpenverreinsteig, szkoleniowy ogródek ferratowy Naturfreunde Kletterstein-Garten Weichtalhaus. W rejonie Hohe Wand: via ferraty Vollerin i Frauenlukensteig, Via ferrata Hanselsteig.
- W Słowenii: Ferrata Hvadnik, Mala Mojstrovka.
- We Włoszech: Jezioro Garda — via ferraty Fausto Susatti i Mario Foletti, Sentiero Degli Scaloni i Sentiero Dell’anglone, ferrata Colodri.
Szczegółowe opisy szlaków via ferrat znajdziesz w naszych przewodnikach.
Przeczytaj kolejne artykuły z serii via ferraty:
Sprzęt na via ferraty — co jest potrzebne?
12 najczęstszych pytań o via ferraty
Skala trudności na via ferratach
Zainspirowałem Cię? Daj lajka, inspiruj dalej! Twoja rekomendacja jest dla mnie bardzo ważna!
